Periyodik kontrol, iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliklerine uygun olarak yetkilendirilmiş A tipi muayene kuruluşları ve çalışanı uzman kişilerce, ilgili iş yerinde kullanılan her türlü makine, ekipman, ünite ile tesisatların kanun ve yönetmeliklerde belirlenmiş aralıklarla düzenli olarak kontrol edilmesi olarak açıklanabilir. Fenni kontrol veya periyodik muayene olarak da bilinir. Ekipman ve sistemin içeriğine göre farklı deney, test ve muayene ile gerçekleştirilir.
Bu yazıda neleri bulacaksınız?
PK nedir? Neyi amaçlar?
PK yapılması gereken ekipmanlar nelerdir?
PK zorunluluğu ve sorumluluk
PK sıklığı
PK kimler, nasıl yapar?
Örnek formlar, raporlar.
İlgili kanun ve yönetmelikler...
Neyi Amaçlar ?
PK ile işçi ve iş sağlığı açısından ilgili ekipmanların güvenirliği kontrol edilir. İş yerlerindeki tehlikeler bu kontrollerle tespit edilerek önleyici tedbirlerin alınmasını gerekli kılar. Bağlantılı meslek hastalıkları ve iş kazalarının önüne geçmesi hedeflenir. İşverenlerce, çalışanların güvenlik ve sağlığını koruma yükümlüğünü de yerine getirir.
Hangi Ekipmanlar Bu Kapsama Girer?
25.04.2013 tarih, 28628 sayılı Resmi Gazete’de yer alan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre PK yapılması gereken ekipmanlar 6 grupta toplanmıştır.
Basınçlı Kap ve Tesisatlar :
Buhar ve kızgın su kazanları
Isıtma (Kalorifer, sıcak su ve benzeri) kazanları
Kızgın yağ kazanları
Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG, ve benzeri) (yerüstü) (1)
Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG, ve benzeri) (yer altı) (1)
Basınçlı hava ve gaz tankları (2)
Kapalı genleşme tankları
Boyler ve akümülasyon tankları
Boyama makinaları (kazanları)
Kriyojenik tanklar
Buharlı pişirme kazanları
Otoklav
Atmosferik, bombeli yatay veya dikey silindirik, prizmatik, çelik veya termoplastik, açık veya kapalı tehlikeli sıvı depolama tankı (3)
Atmosferik, dik, silindirik, yer üstü, çelik kaynaklı birleştirmeli, açık ya da kapalı tavanlı tehlikeli sıvı depolama tankları (3)
Kaldırma ve İletme Ekipmanları :
Kablolu taşıma tesisatları
Krenler (köprülü, portal, mobil, yükleyici, kule, kıyı ötesi, döner kollu ve benzeri)
Vinçler ve kaldırma teçhizatları (monoray, traksiyonel, çektirme, gerdirme ve benzeri)
Endüstriyel araçlar (forklift, transpalet, yük ve personel taşıyıcı, değişken erişimli araç, sipariş toplayıcı ve benzeri)
Araç kaldırma liftleri
Kaldırma tablaları
Sütunlu çalışma platformları
Asılı erişim donanımları
Yükseltilebilen seyyar iş platformları
İnşaat asansörleri
Eğimli yük taşıma tertibatları
Hareket engelliler için güç tahrikli kaldırma platformları
Servis asansörleri
Kren asansörleri
Yük asansörleri(1)
Manipülatörler
Uçak yer destek donanımları(2)
Yürüyen merdivenler ve yürüyen yollar
Yapı iskeleleri(3)
Mobil erişim ve çalışma kuleleri (seyyar iskeleler)
Sürekli taşıma donanımları (konveyörler)
Kaldırma aksesuarları ve taşıyıcılar (sapanlar, kıskaçlar, vakum kaldırıcı, manyetik kaldırıcı ve benzeri)
Tesisatlar :
Elektrik tesisatı ve topraklama tesisatı
Yıldırımdan korunma tesisatı (kafes sistemi, hava sonlandırma çubuğu, doğal hava sonlandırma bileşenleri, paratoner ve benzeri)
Akümülatör
Transformatör
Jeneratör
Katodik koruma tesisatı
Yangın söndürme sistemleri (otomatik yağmurlama sistemleri, otomatik gazlı söndürme sistemleri, mutfak davlumbaz söndürme sistemleri ile yangın su deposu, yangın pompa dairesi ve yangın pompaları performans testleri, sabit boru tesisatı, sprinkler sistemi, yangın dolapları, hidrant sistemi ve benzeri)
Portatif yangın söndürücüler (yangın söndürme cihazları)
Kaçış yolu basınçlandırma sistemleri ve duman tahliye sistemleri
Yangın algılama ve uyarı sistemleri
Havalandırma ve klima tesisatı
Tezgahlar
Mekanik presler
Hidrolik presler
Hidrolik abkant presler
Pnömatik presler
Torna tezgahları
Ağaç işleme tezgahları
Freze tezgahları
Soğuk metal testereleri
Hareketsiz taşlama makineleri
Şerit testere (ağaç işleme makinaları)
İşleme merkezleri
Şerit testere (gıda işleme makineleri)
Delme makinaları
Giyotin makaslar
Transfer tipi ve özel amaçlı tezgâhlar
Endüstriyel Raf ve Kapılar
Endüstriyel Raflar
Endüstriyel Kapılar
İş Makineleri
Sondaj makinaları
Çekici dozerler
Yükleyiciler
Kazıcı yükleyiciler
Hidrolik kazıcılar
Damperli kamyonlar
Skreyperler
Greyderler
Boru döşeyiciler
Trençerler
Toprak ve çöp sıkıştırıcılar
Halatlı kazıcılar
Yol düzeltme makinaları
Zemin stabilize makinaları
Zemin sıkıştırma makinaları
Asfaltlama makinaları
Beton ve harç için taşıma - püskürtme ve yerleştirme makineleri (beton pompası)
Zorunluluk ve Sorumluluk
Her işveren, 6331 sayılı kanun gereği çalışanların güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Periyodik muayenelerde bu kapsamda değerlendirilir ve “İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği” kapsamındadır.
İşveren, çalışanların işiyle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamak zorundadır.
Mesleki risklerin önlenmesi, işi ve güvenlikle alakalı eğitim verilmesi, bilgilendirilmesi, her türlü tedbirin alınması, ihtiyaç olan organizasyon, araç, gereç ve çalışmanın düzenlenmesi, sahanın ve ekipmanların olası değişen şartlara göre uygun hale getirilmesini sağlar.
Muayene ile gerekli tedbirlerin alınıp alınmadığı denetlenir, izlenir ve tespit edilen uygunsuzluklar giderilir.
Periyodik kontrol/muayene süresi nedir? Ne sıklıkla yapılır?
Yönetmelikte yer alan iş ekipmanlarının belirtilen sürede, ilgili standartta bulunmayanların ise ekipmanın imalatçısı tarafından belirtilen sürelerde yapılır. Bunlara rağmen, standartta geçmeyen ve imalatçı bilgisi de bulunmayan ekipmanlar için yapılacak risk analizi sonucu belirlenen aralıklarda muayene yapılması gerekir.
Her durumda yönetmelikte öngörülen azami süreler aşılmamalıdır. Özel bir istisnası yoksa ekipmanların muayenelerinin 1 yılı aşmaması gerekir.
Kullanılan bir ekipman, bir sonraki muayene zamanı öncesinde arıza vermesi, kaza geçirmesi ya da değişen ortam koşullarına göre farklı reaksiyon durumlarında tekrardan test edilmesi, gerekirse muayenesinin yapılması tavsiye edilir.
Periyodik kontrol kimler tarafından nasıl yapılır?
Bakanlık tarafından akredite olmuş firmalar ile yine bakanlıkça uzmanlık eğitimleri tamamlandıktan sonra hizmet yeterlilik belgesi almış kişilerce muayene işlemleri yapılır. Alınacak hizmetin güvenirliğini, TS EN 17020 belgeli olan A Tipi Muayene Kuruluşu ile desteklenir.
Yetkilendirilmiş çalışanlar, makine mühendisleri, mekatronik mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler, makine teknikerleri veya yüksek teknikerler olabilir.
Periyodik muayene hidrostatik test, statik test ve dinamik test tiplerinin uygulanmasıyla yapılır.
İş güvenliği uzmanı olup periyodik kontrol yapmaya yetkili kişi olarak kayıt numarasına sahip olan kişiler, iş güvenliği uzmanı olarak hizmet verdikleri işyerlerinde periyodik kontrol hizmeti veremez.
İşveren; periyodik kontrolü yapmaya yetkili kişiler tarafından belirtilen, iş ekipmanının periyodik kontrolleri ile ilgili ön hazırlıkları kendisi yapar veya yaptırır.
Periyodik kontrol uzmanı, Periyodik kontrol işlemlerinde yapılması gereken tüm ön hazırlık ve periyodik kontrol sonrası eski durumuna getirilmesi işlemleri firma tarafından veya firmanın yetkilendirdiği teknik personel veya bakım servis personellerinin nezaret etmesini isteyebilir.
Öncelikle, kullanılan makine ve teçhizatın genel durumu, bilgi etiketi, seri numarası, marka modeli, kontrol edilir. Uyarı veren ışıklı/sesli sistemlerinin ve acil durum butonlarının çalışıp çalışılmadığına bakılır, arızalı ve problemli noktaları tespit edilir.
Daha sonrasında makinenin ilgili standartlara göre yük testi veya hidrostatik test gibi çeşitli fonksiyon testine tabi tutularak, durum tespiti yapılır.
Cihazın genel çalışma durumu ile ilgili rapor hazırlanır.
Hazırlanan rapor, yetkili birime teslim edilir.
Fonksiyon testinde görevini yerine getiremediği gözlenen iş ekipmanı kullanımı sakınca doğurduğundan majör ya da büyük uygunsuzluk olarak değerlendirilerek kullanıma uygun olmadığına dair sonuç ve öneriler kısmında belirtilir.
Yapılacak düzeltmelerin yerine getirilmesi halinde tekrar bir kontrol ücreti muayene kuruluşuna ödenerek planlamaya alınarak tarih verilir.
İlgili kanun ve yönetmelikler
Mevzuat Bilgi Sistemi üzerinden güncel kanun ve yönetmelikleri takip ediniz. Muayene için yetkilendirilmiş kuruluşlardan hizmet ve bilgi alınız.
Önemli
Internet sitemiz, temel çalışma notları, iş tecrübeleri ve takip edilen yayınlardan oluşturulmuş, kişisel görüşler içerir ve sorumluluk kabul etmez. Burada paylaşılan bilgiler, genel bilgi verme amacındadır ve işinizle/kendinizle ilgili mutlaka güncel kanun ve yönetmelikleri dikkate alınız.
Comments